Adam Bodnar (ur. 6 stycznia 1977 w Trzebiatowie) – polski prawnik i nauczyciel akademicki, doktor nauk prawnych, działacz na rzecz praw człowieka, w latach 2010–2015 wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, od 2015 rzecznik praw obywatelskich.
W 1999 ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, następnie w 2000 studia LLM (prawo konstytucyjne porównawcze) na Central European University w Budapeszcie. W 2006 uzyskał stopień naukowy doktora nauk prawnych w Instytucie Nauk Prawno-Administracyjnych UW na podstawie pracy zatytułowanej Obywatelstwo wielopoziomowe w europejskiej przestrzeni konstytucyjnej. Do 2004 pracował w prywatnej kancelarii prawnej. Następnie został pracownikiem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Początkowo był koordynatorem Programu Spraw Precedensowych prowadzonego przez tę fundację. W 2008 został sekretarzem zarządu HFPC, a w 2010 objął stanowisko wiceprezesa zarządu tej instytucji. W międzyczasie zatrudniony jako adiunkt w Zakładzie Praw Człowieka WPiA Uniwersytetu Warszawskiego. W 2008 został także ekspertem Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej, gdzie zajął się doradztwem w zakresie przestrzegania praw człowieka w Polsce. Powoływany w skład rady ekspertów Europejskiego Instytutu na rzecz Równości Płci i rady dyrektorów Funduszu ONZ na rzecz Ofiar Tortur. Został przewodniczącym rady programowej Fundacji Panoptykon i prezesem Stowarzyszenia im. prof. Zbigniewa Hołdy. W 2015 został przez posłów Platformy Obywatelskiej, a także SLD, PSL i niezrzeszonych zgłoszony na stanowisko rzecznika praw obywatelskich. 24 lipca 2015 Sejm RP wybrał go na tę funkcję. 7 sierpnia tego samego roku Senat RP wyraził zgodę na jego powołanie. 9 września 2015 złożył przed Sejmem ślubowanie i tym samym objął urząd rzecznika praw obywatelskich. W 2011 wyróżniony Nagrodą Tolerancji przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa.
Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) – polski jednoosobowy organ państwowy ustanowiony w 1987, utworzony w 1988. Rzecznik praw obywatelskich pełni funkcję ombudsmana. Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich został utworzony 1 stycznia 1988. Pierwszym rzecznikiem została prof. Ewa Łętowska, powołana przez Sejm 19 listopada 1987. Od września 2015 urząd ten pełni Adam Bodnar. Działalność Rzecznika reguluje Konstytucja RP (art. 208–212) oraz ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Jednostką pomocniczą Rzecznika Praw Obywatelskich jest Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Siedziba Biura znajduje się przy al. „Solidarności” 77 w Warszawie. Rzecznik, któremu pomagają jego zastępcy oraz Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, stoi na straży wolności, praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych. Kontroluje a także podejmuje stosowne czynności jeśli stwierdzi, że z powodu celowego działania lub zaniechania przez organ, organizacje albo instytucje zobowiązane do przestrzegania i realizacji wolności człowieka i obywatela nastąpiło naruszenie prawa oraz zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej. Rzecznik Praw Obywatelskich może podjąć działania w przypadku wykorzystania wszystkich możliwości załatwienia sprawy we właściwym trybie i niewątpliwego stwierdzenia rzeczywistego naruszenia wolności lub praw obywatelskich. Rzecznik jest ograniczony zakresem jego kompetencji, jego interwencje są uzależnione od wyników analizy okoliczności sprawy i ustalenia, faktycznego naruszenia prawa oraz tego, iż okoliczności te istotnie wymagają ingerencji Rzecznika. Rzecznik wypełnia 4 funkcje: prewencyjną, diagnostyczną, kontrolną, kreującą. Rzecznik może kierować m.in. wystąpienia problemowe (w tym wnioski o podjęcie inicjatywy prawodawczej), wnioski o stwierdzenie niezgodności aktów normatywnych z przepisami wyższego rzędu lub z Konstytucją do Trybunału Konstytucyjnego, skargi kasacyjne od prawomocnych orzeczeń sądów powszechnych do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sadu Administracyjnego (NSA), pytania prawne do rozstrzygnięcia przez powiększone składy Sądu Najwyższego, wnioski o wykładnię przepisów do NSA, a także przystępować do postępowań sądowych i administracyjnych. Rzecznik Praw Obywatelskich jest zobowiązany przedstawić co roku Sejmowi i Senatowi informację o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w Polsce (art. 212 Konstytucji). Dostępny w formie druków: sejmowego i senackiego materiał (identyczny dla obu izb) jest podstawowym dokumentem zawierającym informacje o działalności RPO w danym roku kalendarzowym. W 2014 do RPO wpłynęło 57 127 wniosków. Najwięcej z nich dotyczyło prawa karnego, prawa administracyjnego i gospodarczego. W Biurze RPO przyjęto 5 828 interesantów oraz przeprowadzono 38 258 rozmów telefonicznych, udzielając wyjaśnień i porad. W 2014 Rzecznik złożyła do Trybunału Konstytucyjnego 19 wniosków o stwierdzenie niezgodności aktów normatywnych z przepisami wyższego rzędu lub z Konstytucją.
(źródło: wikipedia.org)
